Kiedy zaczynamy swoją przygodę z rysowaniem, zwykle wybieramy na początek ołówki. Jednak gdy zagłębimy się bardziej w temat, to zobaczymy, że istnieje wiele innych ciekawych narzędzi do wykorzystania. Jednymi z nich są oczywiście pastele. Istnieją ich dwa rodzaje: pastele olejne i suche. Ich nazwy przywodzą na myśl pewne skojarzenia co do tego, jak "działają". Różnice między nimi są dość znaczne, mimo że w pudełku mogą wyglądać bardzo podobnie do siebie. Warto poznać je bliżej, by skorzystać w swoich pracach z szerokich możliwości, jakie dają.
Historia pasteli
W historii sztuki była to technika wykorzystywana szczególnie na przestrzeni ostatnich 150 lat. Jednak jej początki sięgają XV wieku, a pierwszy raz stała się niezwykle popularna wśród portrecistów w XVIII stuleciu. W okresie Młodej Polski tworzyli najbardziej dzisiaj rozpoznawalni mistrzowie pastelu: Stanisław Wyspiański, Leon Wyczółkowski, czy Witkacy. Używali obu rodzajów – suchych i olejnych, by dzięki nim narysować wyjątkowe pejzaże i charakterystyczne portrety i autoportrety. Dzieła przeszły te do kanonu najznakomitszych obrazów polskich artystów i wystawiane są w muzeach.
Duże możliwości pasteli suchych i olejnych
Moda na tę technikę cyklicznie się odradza, dzięki ogromnym możliwościom, jakie daje twórcom. Oba rodzaje pasteli dość łatwo rozprowadzają się po papierze lub kartonie, można je rozcierać palcem lub wspomóc się w tym wacikiem albo gąbeczką. Świetnie nadają się też do stosowania w malarstwie. Jednak poza ogólnymi wspólnymi cechami, różnią się znacząco, szczególnie w sposobie użycia. Warto zapoznać się z kilkoma zasadami i niuansami, które ich dotyczą, by móc się swobodnie nimi posługiwać.
Z czego powstają i czym się różnią pastele suche od olejnych
Oba narzędzia mają bardzo różny skład. Nie jest on skomplikowany, a podstawę stanowi pigment i glinka albo kreda. Charakterystyczną różnicą jest to, że w przypadku suchych pasteli dodawana jest nieduża ilość spoiwa, podczas gdy w olejnych stanowi on znaczny procent całego składu. W przypadku tych drugich substancją tą jest olej, a ponadto dodawany jest wosk. Dzięki nim osiąga się bardziej tłustą i lepszą do rozsmarowywania konsystencję.
Co to są pastele suche?
Biorąc je do ręki, możemy przekonać się od razu, co to są pastele suche i jakie mają właściwości. Cechą dostrzegalną w pierwszej chwili jest sypka konsystencja, która przypomina w użyciu kredę. Dość łatwo je rozmazać, dlatego po rysowaniu należy je zabezpieczyć, np. fiksatywą. Ciekawą możliwością, jaką oferują, jest łączenie ich z akwarelami bądź gwaszem. Dobrze sprawdzą się też w zestawieniu z różnymi rodzajami tuszu i węgla. Warto spróbować rozetrzeć je przy pomocy wilgotnego pędzelka, co da podobny efekt do farb akwarelowych lub gwaszy.
>>> sprawdź naszą ofertę Profesjonalnych suchych pasteli
Co to są pastele olejne?
Mimo tej samej nazwy jest to coś całkiem odmiennego od wersji suchej. Zastanawiając się, co to są pastele olejne, można spróbować narysować coś szminką. Uzyskamy podobną plamę, choć w przypadku pomadki efekt będzie bardziej "tępy". Dzięki olejowi w składzie ten rodzaj kredek łatwo się rozciera. Pozwala on też uzyskiwać bardzo żywe kolory i wyciągać mocne kontrasty.
>>> sprawdź naszą ofertę Pastele olejne
Pastele suche i olejne – różnice
Oba narzędzia mają wiele unikatowych cech. Czym się różnią pastele suche od olejnych poza konsystencją? To przede wszystkim możliwość łączenia je z farbami. Te pierwsze łączymy z technikami wodnymi, podczas gdy te drugie można z sukcesem zastosować wyłącznie w malarstwie olejnym. Jest to spowodowane ich hydrofobową formułą. Jedyną możliwą opcją jest nałożenie tuszu, akwareli lub gwaszu na początku i dopiero potem przykrycie ich tłustym medium. Nie da się tego zrobić w odwrotnej kolejności.
Jak widać, połączenie kilku rodzajów kredek i technik malarskich w jednej pracy jest poddane regułom, których złamanie będzie oznaczało rozwarstwienie lub spłynięcie warstw. Dlatego często stosuje się je osobno i artyści dzielą się na tych, którzy wolą pastele suche, i na tych, którzy preferują olejne. Różnice między nimi skutkują tym, że twórcy często wybierając jedne, raczej nie korzystają z drugich ze względu na przyzwyczajenie. Jest to jednak niepotrzebne ograniczanie się, gdyż używanie wielu metod wzbogaca prace oraz warsztat rysowników i malarzy.
Co lepsze, pastele suche czy olejne?
Zależne od zaplanowanego efektu na obrazie, dobiera się odpowiednie narzędzia. Dlatego nie można określić, które pastele są lepsze: suche czy olejne. Każde z nich dają wiele możliwości, ciekawych efektów, a w rękach doświadczonych artystów mogą wspólnie posłużyć do stworzenia wyjątkowych dzieł. Na początku swojej drogi rysowniczo-malarskiej warto poznać różnice między tymi dwoma rodzajami narzędzi i samemu ocenić, które są dla nas wygodniejsze i bardziej intuicyjne w użyciu.
Warto zaznaczyć, że pastele suche dają często transparentny efekt – nakładane warstwy prześwitują, więc można wykorzystać to do mieszania kolorów. Olejne różnią się tym, że są kryjące i zwykle stosowane są do impastu, gdzie dokładnie przykrywają to, co jest pod nimi.
Papier do pasteli
Tak jak już było to wspomniane, najlepiej sprawdzą się na papierze lub tekturze. Dobrze jest je wykorzystać na arkuszach o większej gramaturze i ziarnistości. Warto zastosować też brystol o innych kolorach niż biały. Szary lub czarny odcień tła pozwoli na podbicie jasnych i żywych barw albo stworzenie obrazu w negatywie. Dla osób, które lubią eksperymenty, ciekawym rozwiązaniem będzie drewno lub kamień, na których szczególnie olejne pastele sprawdzą się bardzo dobrze. Dla obu rodzajów kredek odpowiednie będzie także płótno, choć nie jest to często stosowane połączenie.
Pastele dla każdego twórcy
Wygoda w użyciu tych narzędzi da o sobie znać w wielu miejscach. Bez względu na różnice między pastelami olejnymi i suchymi, oba rodzaje świetnie sprawdzą się w plenerze, jak i w pracowni. Można z nich korzystać w pociągu, czy w przerwie między innymi zajęciami bez konieczności rozkładania wielu narzędzi i sztalug. Jest to ich duża przewaga nad farbami, dlatego artyści chętnie stosują to medium jako formę zamienną dla innych technik malarskich.
Szukając kredek dla siebie, znajdziesz w naszej ofercie duży wybór narzędzi od renomowanych producentów.
>>> Przeczytaj też o tym Jak malować akwarelami
